Kαλωσορίσατε στο Βυζαντινό Μουσείο για ένα «Ταξίδι στη Βυζαντινή Τέχνη» που φιλοδοξεί να συνεισφέρει στις προσπάθειες για βελτίωση της καλλιτεχνικής παιδείας  του τόπου μας.

Το πρώτο αυτό Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα που από δω και στο εξής θα λειτουργεί σε συστηματική βάση εντάσσεται στα πλαίσια των εορτασμών μνήμης για τα τριάντα χρόνια από το θάνατο του αειμνήστου αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ και εμπνευστή του Μουσείου μας. Το Βυζαντινό Μουσείο Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ που εγκαινιάστηκε πριν 25 χρόνια από τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Α΄ και τον αείμνηστο πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Σπύρο Κυπριανού, είναι ο καρπός της πολύχρονης προσπάθειας της Εκκλησίας της Κύπρου για διαφύλαξη και προβολή της Βυζαντινής και μεταβυζαντινής κληρονομιάς του τόπου μας. Πρόκειται για την πλουσιότερη και αντιπροσωπευτικότερη συλλογή Βυζαντινής Τέχνης με έργα που προέρχονται από ολόκληρη την Κύπρο. Στις Αίθουσες του Μουσείου εκτίθενται περίπου διακόσιες πενήντα εικόνες από τον 9^ο μέχρι το 19^ο αιώνα, τοιχογραφίες από το 10^ο αιώνα μέχρι το 18^ο αιώνα, καθώς επίσης και αντιπροσωπευτικά δείγματα της βυζαντινής μικροτεχνίας της Κύπρου, όπως ιερά κειμήλια, σκεύη και ιερά άμφια.

Τα παιδιά μπορούν να εκτιμήσουν μέσα από το εικαστικό αυτό ταξίδι, την καλλιτεχνική έκφραση της βυζαντινής παράδοσης του τόπου μας, γιατί οι βυζαντινοί μας θησαυροί δεν είναι απλά έργα θρησκευτικής τέχνης μα εμπεριέχουν οικουμενικές αξίες: καλλιτεχνικές και πολιτισμικές. Οι μαθητές καλούνται να γνωρίσουν Σταυροφόρους ιππότες, Καθολικούς μοναχούς, Βενετές αρχόντισσες, Φλαμανδούς εμπόρους, άραβες με τουρμπάνια, ιερείς και εύπορους Κύπριους που απεικονίζονται στις εικόνες του τόπου μας ήδη από τον 13^ο αιώνα και να κατανοήσουν πως έννοιες, όπως η ανοχή, η συμβίωση με ανθρώπους διαφορετικών εθνοτήτων και ο αλληλοσεβασμός, είναι αξίες που αποτελούν τον πολιτισμικό πλούτο της Κύπρου, και είναι ιδιαίτερα σημαντικές στις μέρες μας όπου ανάμεσα στους μαθητές υπάρχουν και παιδιά από άλλες θρησκείες και πολιτιστικό υπόβαθρο.

Επειδή σκοπός του Μουσείου μας δεν είναι μόνο η ανάδειξη του βυζαντινού παρελθόντος της νήσου, όπως θα ανάμενε κανείς από ένα αντίστοιχο Μουσείο, αλλά η λειτουργία του ως θεματοφύλακα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, συμμετέχοντας ενεργώς στον εντοπισμό και επαναπατρισμό προϊόντων αρχαιοκαπηλίας, είναι σε θέση να προσφέρει στους αποδέκτες των εκπαιδευτικών προγραμμάτων γνώσεις και εμπειρίες του μεγάλου κεφαλαίου της αρχαιοκαπηλίας και της βεβήλωσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Επιδιώκει δηλαδή να δημιουργήσει αυριανούς συνειδητοποιημένους πολίτες με ευαισθησίες στα θέματα του βυζαντινού παρελθόντος μας, της προστασίας των πολιτιστικών μας θησαυρών και της αγάπης για ένα κομμάτι του πολιτιστικού μας πλούτου το οποίο μέχρι πρόσφατα θεωρείτο προσβάσιμο μόνο στους θεολόγους και στους ιστορικούς της τέχνης. Για το λόγο αυτό αναδεικνύονται τα αποτοιχισμένα σπαράγματα ψηφιδωτών του 6^ου αιώνα από την αψίδα του ναού της Παναγίας Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη και οι εικόνες της Παναγίας από τον Αντιφωνητή και την Κανακαριά που επανακτήθηκαν μετά από δικαστικούς αγώνες ή δωρεές και μαρτυρούν την βάναυση καταστροφή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς από Τούρκους αρχαιοκάπηλους στο κατεχόμενο από τα τουρκικά στρατεύματα τμήμα της Κύπρου.

Επιδιώκοντας τη μεγαλύτερη επιτυχία του Προγράμματος η Διεύθυνση του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ και ειδικά ο Διευθυντής του Δρ. Ανδρέας Μιτσίδης, τον οποίο ευχαριστώ θερμά για την συνεργασία και την στήριξη, διέθεσε κονδύλια για την αναβάθμιση των χώρων του Μουσείου και τη δημιουργία ειδικής αίθουσας για τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Προς την κατεύθυνση αυτή σημαντική ήταν η οικονομική συνεισφορά της Εταιρείας μεταφορών έργων τέχνης ORBIT και συγκεκριμένα τον Διευθυντή της κ. Garbis Ferahian, που επέδειξαν έμπρακτα   την αγάπη και το ενδιαφέρον της για τον πολιτισμό, καθώς επίσης και των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και ιδιαίτερα της Διευθύντριάς του κ. Ελένης Νικήτα που στέκεται πάντα αρωγός σε κάθε φιλότιμη προσπάθεια που έχει σκοπό την ανάδειξη του πολιτιστικού πλούτου της νήσου μας!

Ιδιαίτερες ευχαριστίες εκφράζονται στον Μακαρίωτατο Αρχιεπίσκοπο Κύπρου κ.κ. Χρυσόστομο Β΄, και  Πρόεδρο του Δ.Σ. του Ιδρύματος, ο οποίος έχει ιδιαίτερες ευαισθησίες στα θέματα παιδείας και πολιτισμού και ενστερνίστηκε την ιδέα υλοποίησης του Προγράμματος προτού ακόμη εκλεγεί ως Αρχιεπίσκοπος. Η στενή μας συνεργασία και συζήτηση που είχαμε συχνά για το θέμα αυτό, βοήθησε έμπρακτα να επιλυθούν προβλήματα οικονομικής φύσεως που αντιμετώπιζε το Πρόγραμμα. Στο σημείο αυτό θεωρώ καθήκον μου να ευχαριστήσω τα μέλη του ΔΣ του Ιδρύματος που μου εμπιστεύθηκαν ένα τέτοιο έργο και για την αμέριστη συμπαράστασή τους για τη συνεχή αναβάθμιση του Μουσείου, η οποία έχει επιτρέψει στο πρόσφατο παρελθόν τις πολλαπλές συμμετοχές του Μουσείου σε εκθέσεις τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό καθώς και σε νέες εκδοτικές πρωτοβουλίες των οποίων σύντομα θα δρέψουμε τους καρπούς τους. Ευχαριστώ επίσης όλους τους Συνεργάτες μου στο Μουσείο οι οποίοι παρά το φόρτο εργασίας τους βοήθησαν στην υλοποίηση του Προγράμματος και θα συνεχίσουν να βοηθούν στην καλή λειτουργία του.

Κλείνοντας θα ήθελα να εκφράσω τις ειλικρινείς μου ευχαριστίες τόσο στον Υπουργό Παιδείας κ. Άκη Κλεάνθους όσο και στον αείμνηστο προκάτοχό του κ. Πεύκιο Γεωργιάδη, οι οποίοι αγκάλιασαν με ενθουσιασμό τις σκέψεις για την πραγμάτωση του Εκπαιδευτικού αυτού Προγράμματος. Η ανταπόκριση αυτή του Υπουργείου δεν θα είχε πραγματοποιηθεί στην παρούσα της μορφή εάν δεν είχαμε τη θερμή συμπαράσταση της κ. Θεοχάρους-Γκαντζίδου, Επιθεωρήτριας της Τέχνης και Μουσειολόγου, και των συνεργατών της, που με ζήλο και προσήλωση έφεραν εις πέρας το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα, τόσο στον Σχεδιασμό όσο και στην υλοποίηση.

Αναγνωρίζοντας το βαρύ και υπεύθυνο έργο του σύγχρονου εκπαιδευτικού, καθώς επίσης και τις αυξημένες ανάγκες της Παιδείας στην εποχή μας, το Μουσείο τείνει χείρα βοηθείας και συνεργασίας σε όλους τους Εκπαιδευτικούς για να επισκεφθούν με τους μαθητές τους το Μουσείο μας και να συμμετάσχουν στο Εκπαιδευτικό αυτό Πρόγραμμα. Παράλληλα καταθέτουμε υπόσχεση ότι αυτή θα είναι μόνο η απαρχή του ανοίγματος του Μουσείου προς τους μαθητές, ενώ προσβλέπουμε και ευελπιστούμε σε ευρύτερη συνεργασία και με άλλους φορείς, κρατικούς και ιδιωτικούς για την προώθηση της εκπαίδευσης μέσω της Τέχνης!

Μικροί μας φίλοι, η Διεύθυνση και το προσωπικό του Μουσείου μας σας καλωσορίζουν στο Ταξίδι στη Βυζαντινή Τέχνη! Το Βυζαντινό Μουσείο ένας καινούργιος και συνάμα άγνωστος για σας κόσμος, ανοίγει τις πύλες του και σας περιμένει να τον εξερευνήσετε. Ανοίξτε τα φτερά της φαντασίας σας και ανακαλύψτε τον! Εμείς όλοι εδώ σας περιμένουμε με χαρά, όχι μόνο για να διδαχθείτε στο Πρόγραμμα μα για να επιστρέψετε ξανά και ξανά ξεναγώντας τους γονείς, τα αδέλφια και τους φίλους σας.

Ιωάννης Α. Ηλιάδης