Έκθεση Φωτογραφίας - Διαλέξεις
“Η προώθηση των Πολιτιστικών Αξιών μέσω της προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς”

Η έκθεση και οι διαλέξεις φιλοξενούνται στο Κυπριακό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στην Carlsberg την Πέμπτη, 6 Οκτωβρίου 2011 και ώρα 7.00 μ.μ. Την εκδήλωση διοργανώνουν από κοινού το Kοινωφελές Επιστημονικό και Πολιτιστικό Ίδρυμα “Φώτος Φωτιάδης”, το Κυπριακό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, ο Δήμος Κερύνειας και το Πολιτιστικό Ίδρυμα Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄. 

Πρόγραμμα
• Καλωσόρισμα από τον Δρα Φώτο Ια. Φωτιάδη,
Πρόεδρο του Κοινωφελούς, Επιστημονικού και Πολιτιστικού Ιδρύματος «Φώτος Φωτιάδης»
• Χαιρετισμός από τη Δήμαρχο Κερύνειας κα Μαρία Ιωάννου
• Χαιρετισμός από τον Δρα Ανδρέα Φυλακτού, Γενικό Διευθυντή του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄
• Χαιρετισμό από τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κύπρου Καθηγητή Κωνσταντίνο Χριστοφίδη

Σύντομες ομιλίες από τους:
• Δρα Ιωάννη Ηλιάδη, Διευθυντή Βυζαντινού Μουσείου και Πινακοθήκης Ιδρύματος Αρχ. Μακαρίου Γ΄με
θέμα “Οι προσπάθειες επαναπατρισμού πολιτιστικών θησαυρών από την Κερύνεια” και
• Δρα Χαράλαμπο Γ. Χοτζάκογλου, Βυζαντινολόγο, Διευθυντή Παγκοσμίου Βήματος Θρησκειών και Πολιτισμών της Ιεράς Μονής Κύκκου
με θέμα “Τα θρησκευτικά μνημεία στην Τουρκοκρατούμενη Κερύνεια και η διεθνής ανάδειξη του θέματος”.

• Άνοιγμα της έκθεσης από τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κύπρου Καθηγητή Κωνσταντίνο Χριστοφίδη

Θα ακολουθήσει δεξίωση

EΠAPXIA KEPYNEIAΣ

IΣTOPIA KAI ΠOΛITIΣMOΣ

H πολιτιστική κληρονομιά της επαρχίας Kερύνειας μπορεί να ταξινομηθεί σε δύο μεγάλες ενότητες: τους αρχαίους χρ όνους (από την τελευταία φάση της Nεολιθικής Eποχής, 8η-7η χιλιετία π.X.) μέχρι τον ερχομό του Xριστιανισμού (45 μ.X.) και τους χριστιανικούς χρόνους (από το 400 μ.X. μέχρι σήμερα). Kατά τη Mυκηναϊκή περίοδο (1350-1050) ιδρύονται στην επαρχία Κυρηνείας, όπως και στην υπόλοιπη Kύπρο οι πρώτες πόλεις – βασίλεια που γνωρίζουν μεγάλη άνθηση. Ανάμεσά τους η Λάπηθος, η οποία θεωρείται κτίσμα του Πράξανδρου και Λακώνων εποίκων από τη Θεράπνη και η Kερύνεια από τον Kηφέα με εποίκους από την Aχαΐα. Oι  γνώσεις μας για τις διάφορες φάσεις των ιστορικών χρόνων προέρχονται από τάφους και ιερά της Λαπήθου και της Aγίας Eιρήνης.

Με την κατάργηση των αρχαίων Βασιλείων η Κερύνεια αποτέλεσε δήμο. Σ΄επιγραφή του 1ου αιώνα μ.Χ., αναφέρεται "ο Κερυνητών δήμος".  Το 330 μ.Χ. με τη διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, σε δυτική και ανατολική, η Κύπρος έγινε επαρχία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και ακολούθησε τους επόμενους αιώνες την ίδια τύχη με τον υπόλοιπο Ελληνορθόδοξο κόσμο. Η Βυζαντινή περίοδος άφησε μια πλούσια καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική κληρονομιά στην επαρχία της Kερύνειας με ναούς και μοναστήρια με εξαίρετες τοιχογραφίες, όπως λ.χ. στην Χρυσοκάβα και φορητές εικόνες. Θεμελιώθηκε το Κάστρο της Κερύνειας, από το οποίο σώζονται βυζαντινά τμήματα του φρουρίου καθώς και η οκταγωνική εκκλησία του Αγίου Γεωργίου  του 12ου αιώνα.

Το 1191 η Κύπρος καταλαμβάνεται από τους Σταυροφόρους και πωλείται το 1192 στους Φράγκους Λουζινιάν. Οι Φράγκοι βασιλείς επεκτείνουν κι ενδυναμώνουν το Κάστρο της Κερύνειας, περιτοιχίζουν την πόλη κι οχυρώνουν το λιμάνι. Την εποχή αυτή ανεγείρονται μεγαλοπρεπείς ναοί γοτθικού ρυθμού, όπως το «Aββαείο της Eιρήνης» (Mπέλλα Πάις). Το 1489 μέχρι και το 1571 η Κύπρος εντάσσεται στη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας και γνωρίζει το αναγεννησιακό ιδίωμα στην τέχνη, όπως λ.χ. τοιχογραφίες Αντιφ ωνητή στην Καλογραία.

 Στους χρόνους της Oθωμανικής κυριαρχίας (1571-1878) στην επαρχία Kερύνειας όπως και σ’ όλη την Kύπρο, παρατηρείται παρακμή στις τέχνες και στα γράμματα, αλλά κρατούνται ζωντανές η Eλληνική γλώσσα και η ορθόδοξη Xριστιανική πίστη.

Στο 19^ο αιώνα και 20^ο αιώνα ακμάζει στην επαρχία η λαϊκή τέχνη σ’ όλο τον πλούτο των εκδηλώσεών της (αρχιτεκτονική, κεντητική, υφαντική, αγγειοπλαστική, χρυσοχοΐα και ξυλογλυπτική).

ΕΠΑΡΧΙΑ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ - ENAΣ ΠOΛITIΣMOΣ XANETAI 

Η πλούσια σε ιστορία και πολιτισμό χιλιετηρίδων επαρχία της Κυρηνείας, βρίσκεται από το 1974 κάτω από συνεχή κατοχή από τα Τουρκικά στρατεύματα. Η Τουρκική κατοχική δύναμη προχώρησε στη μαζική εγκατάσταση εποίκων από την Τουρκία με σκοπό τη δημογραφική αλλοίωση της νήσου, καθώς επίσης και στην  αντικατάσταση των αρχέγονων ελληνικών τοπωνυμίων της Μεγαλονήσου με καινοφανή  τουρκικά επιδιώκοντας τον αφανισμό κάθε στοιχείου που παραπέμπει στην ελληνική πολιτιστική ταυτότητα του τόπου. Η ανεξέλεγκτη κατάσταση μετά το 1974 στο τουρκοκρατούμενο βόρειο τμήμα της Κύπρου τροφοδότησε και διευκόλυνε την ανάπτυξη δικτύων αρχαιοκαπηλίας, με σκοπό τη διασπορά της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής. Η αρχαιοκαπηλία, με τη βοήθεια και ενθάρρυνση του τουρκικού στρατού, απέδωσε μεγάλα κέρδη στους εμπλεκομένους, αφού κυπριακοί θησαυροί κοσμούν ήδη ιδιωτικές συλλογές σε πολλές χώρες του κόσμου.  Δεκάδες εκκλησίες  της επαρχίας Κυρηνείας, όπως και στην υπόλοιπη Τουρκοκρατούμενη Κύπρο, υπέστησαν λεηλασίες και βανδαλισμούς και έτυχαν κάθε λογής αλλότριας χρήσης. Κλάπηκαν χιλιάδες εικόνες, ιερά σκεύη, άμφια, χειρόγραφα, δεκάδες τοιχογραφίες τεμαχίστηκαν και πωλήθηκαν στο εξωτερικό. Η καταστροφή δεν περιορίζεται σε ναούς Ορθόδοξους, αλλά και σε ναούς και ιερούς χώρους όλων των θρησκευτικών ομάδων της επαρχίας, όπως π.χ. Μαρωνιτών, Αρμενίων, Ρωμαιοκαθολικών και Προτεσταντών.

 Μια άλλη πτυχή της καταστροφής αφορά στη λεηλασία του φυσικού περιβάλλοντος της οροσειράς του Πανταδακτύλου που επιβαρύνεται από τον ανεξέλεγκτο οικοδομικό οργασμό, ιδιαίτερα μέσα σε περιοχές με ιδιαίτερη οικολογική σημασία. Η έντονη λατόμευση του Πενταδάκτυλου από το μεγάλο αριθμό λατομείων, απειλεί σε μεγάλο βαθμό τη βιοποικιλότητα της οροσειράς. Συμπληρωματική απειλή αποτελεί η ανάπτυξη στρατιωτικών υποδομών και δραστηριοτήτων μέσα σε φυσικές περιοχές, καθώς  επίσης η υπερβόσκηση, η εισαγωγή από το κατοχικό καθεστώς ξενικών ειδών μέσα σε φυσικά οικοσυστήματα, η υπεράντληση νερού με την επακόλουθη αλλαγή του υδατικού ισοζυγίου σε φυσικές περιοχές, η απόρριψη σκυβάλων σε φυσικές περιοχές κ.ά. 

  Η Κυπριακή Κυβέρνηση, η Εκκλησία της Κύπρου, οι Δήμοι της επαρχίας Κερύνειας, τα πολιτιστικά Ιδρύματα και η ακαδημαϊκή κοινότητα παρακολουθούν με αγωνία την πρωτοφανή αυτή καταστροφή της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής κληρονομιάς της επαρχίας Κερύνειας και απευθύνουν έκκληση να επιτραπεί από τις κατοχικές αρχές και κυρίως από την Τουρκία η δυνατότητα επιδιόρθωσης, αναστήλωσης και ανακαίνισης όλων ανεξαιρέτως των αρχαιολογικών και θρησκευτικών μνημείων στην τουρκοκρατούμενη Κύπρο, καθώς επίσης και των κοιμητηρίων, να αποδοθούν τα ιερά σκεύη που κοσμούσαν τους ναούς στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους, να ασκηθεί και πάλι το δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας και να διασωθεί το βεβαρυμένο περιβάλλον της επαρχίας από την καταστροφή.