Διαλέξεις για την κλοπή και καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου (Βερολίνο 26.10.2006)

Διαλέξεις για την κλοπή και καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου (Βερολίνο 26.10.2006)

Στα πλαίσια της έκθεσης «Καταναγκαστική φυγή –διωγμοί και προσφυγοποίηση στην Ευρώπη του 20ου αιώνα» στο κτήριο Kronprinzenpalais στην καρδιά του Βερολίνου, πραγματοποιήθηκε στις 26.10.2006 εκδήλωση με διαλέξεις με θέμα την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς στις κατεχόμενες περιοχές και τις προσπάθειες της Κυπριακής Κυβέρνησης και της Εκκλησίας της Κύπρου για διάσωση και επαναπατρισμό των θησαυρών αυτών.

Η εκδήλωση, η οποία τέλεσε υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Βερολίνο, πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με το πολιτιστικό γραφείο της Πρεσβείας της Κύπρου στο Βερολίνο, το Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ και το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Στην εκδήλωση απηύθυνε χαιρετισμό ο Πρέσβης της Κύπρου στο Βερολίνο, κ. Λεωνίδας Σ. Μαρκίδης τονίζοντας μεταξύ άλλων τη σημασία διαφώτισης και του δυτικοευρωπαικού κοινού επί του θέματος.

Το λόγο πήρε η επιμελήτρια της έκθεσης δρ Doris Müller-Toovey, η οποία υπογράμμισε τη σοβαρότητα και την αναγκαιότητα της πληροφόρησης των Ευρωπαίων πολιτών για τα συντελούμενα στην Κύπρο.

Η μία από της δύο διαλέξεις της εκδήλωσης δόθηκε από τον επιμελητή του Βυζαντινού Μουσείου του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’, κ. Ιωάννη Ηλιάδη, με θέμα «Το Βυζαντινό Μουσείο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ και οι προσπάθειές του για την προστασία της χριστιανικής πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου».

Η δεύτερη διάλεξη με θέμα «Η καταστροφή της χριστιανικής πολιτιστικής κληρονομιάς στις τουρκοκρατούμενες περιοχές της Κύπρου: η μαρτυρία των μνημείων», δόθηκε από τον δρα Χαράλαμπο Χοτζάκογλου, βυζαντινολόγο του Ανοικτού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος παρουσίασε τα στοιχεία που προέκυψαν από το ερευνητικό πρόγραμμα που διηύθυνε υπό την αιγίδα του Μουσείου της Ιεράς Μονής Κύκκου καταγράφοντας και αποτυπώνοντας φωτογραφικά τα χριστιανικά μνημεία, ανεξαρτήτως δόγματος, στα κατεχόμενα εδάφη του νησιού.

Οι δύο ομιλητές παρουσίασαν με τη βοήθεια οπτικοακουστικού υλικού χριστιανικά θρησκευτικά μνημεία στην κατάσταση που βρίσκονταν πριν από την τουρκική εισβολή του 1974 και στην παρούσα τους κατάσταση, καθώς και τις περιπτώσεις λεηλασίας και λαθρεμπορίου της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου. Με τη σύγκριση αυτή κατόρθωσαν να μεταδώσουν στο κοινό μια εικόνα του μεγέθους της καταστροφής που έχει υποστεί η πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου στις κατεχόμενες περιοχές, καθώς επίσης και τη μεγάλη και επιτακτική ανάγκη που υφίσταται για τη διάσωσή και προστασία της, αλλά και την ανακαίνιση και επισκευή των μνημείων.

Στην εκδήλωση παρέστησαν περίπου 100 άτομα, μεταξύ των οποίων μέλη του διπλωματικού προσωπικού της Ελληνικής και Κυπριακής Πρεσβείας, ακαδημαϊκοί και δημοσιογράφοι, οι οποίοι στη συνέχεια είχαν την ευκαιρία να υποβάλλουν ερωτήσεις στους ομιλητές και να ξεναγηθούν στον εκθεσιακό χώρο από την επιμελήτρια της έκθεσης Δρα. Doris Müller-Toovey.

Την εκδήλωση έκλεισε η βουλευτής του Κοινοβουλίου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, κυρία Έρικα Στάινμπαχ (Erika Steinbach), πρόεδρος του γερμανικού Ιδρύματος Εκτοπισθέντων, η οποία παρίστατο και συγκλονισμένη ζήτησε το λόγο για να απευθύνει μήνυμα συμπαράστασης και αλληλεγγύης στον κυπριακό λαό, καθώς και για να εκφράσει την ελπίδα της, πως έστω και σήμερα θα πεισθούν οι υπαίτιοι των καταστροφών για να σταματήσει άμεσα η λεηλασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της κατεχόμενης Κύπρου και να προχωρήσουν οι διαδικασίες ανακαίνισης των χριστιανικών μνημείων, ώστε να αμβλυνθούν οι μνήμες του παρελθόντος.

Ας σημειωθεί, πως στην έκθεση «Καταναγκαστική φυγή –διωγμοί και προσφυγοποίηση στην Ευρώπη του 20ου αιώνα», για την οποία κόπηκαν 16.000 εισιτήρια, παρουσιάσθηκαν, πέρα από το θέμα της προσφυγοποίησης του Κυπριακού πληθυσμού, μεταξύ άλλων και η προσφυγοποίηση των Μικρασιατών και Ποντίων, καθώς και η Αρμενική Γενοκτονία.


ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Χ. ΧΟΤΖΑΚΟΓΛΟΥ

…Οι αδιάψευστες φωτογραφικές μαρτυρίες που παρουσιάσθηκαν σήμερα, καρπός του ερευνητικού προγράμματος καταγραφής των χριστιανικών ναών στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου που ολοκληρώθηκε από το Μουσείο της Ιεράς Μονής Κύκκου με την έμπρακτη υποστήριξη του επισκόπου Κύκκου, κ. Νικηφόρου, δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολιών, πως στόχος του κατοχικού καθεστώτος υπήρξε ο Χριστιανισμός εν γένει, είτε στη μορφή του ορθοδόξου δόγματος, είτε του καθολικού, είτε στους ναούς των Μαρωνιτών, είτε των Αρμενίων. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψιν πως ακόμη και οι εβραικοί ιεροί χώροι της Κύπρου βεβηλώθηκαν, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως στόχο του τουρκικού στρατού κατοχής αποτελεί κάθε μη ισλαμική θρησκευτική παρουσία στο νησί. Αντιθέτως, η Κυπριακή Δημοκρατία αποδεικνύει έμπρακτα επί δεκαετίες το σεβασμό στη διαφορετικότητα του άλλου με την ανακαίνιση από κυβερνητικά κονδύλια δεκάδων οθωμανικών τεμένων στις ελεύθερες περιοχές, με πρόσφατο το παράδειγμα στο Δάλι.....

Η Λευκωσία βιώνει ακόμη σήμερα το σκληρό παρελθόν του Βερολίνου: αποτελεί μία μοιρασμένη πρωτεύουσα με το τείχος του αίσχους. Η έμπρακτη αντίδραση της Γερμανικής Ομοσπονδίας στον αγώνα της απελευθέρωσης της Κύπρου, μέλους πλέον της Ευρωπαικής Ένωσης, υπαγορεύεται πλέον όχι από τους κανόνες της πολιτικής αλληλεγγύης κρατών μελών, αλλά από την προσήλωση στις αρχές της ελευθερίας, ανεξιθρησκείας και δημοκρατίας….


ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ ΙΩΑΝΝΗ ΗΛΙΑΔΗ

«.........Δυστυχώς είμαστε ακόμη μάρτυρες της μεγάλης κωλυσιεργίας εκ μέρους των γερμανικών δικαστικών αρχών για την έκδοση οριστικής απόφασης για την επιστροφή των κυπριακών θησαυρών, οι οποίοι φυλάσσονται στο Μόναχο από το 1997. Παρά την απόφαση του Εισαγγελέα της Βαυαρίας το 2004 για την επιστροφή 150 αντικειμένων τα οποία είναι πλήρως τεκμηριωμένα από την κυπριακή εισαγγελία και τον κ. Αθανάσιο Παπαγεωργίου, πρώην Διευθυντή του τμήματος Αρχαιοτήτων και Υπεύθυνο του Γραφείου Καταγραφής Βυζαντινών Εικόνων και Ιερών Σκευών της Ιεράς Αρχιεπισκοπής.

Πρέπει να αναφερθεί ότι εκτός από τα πλήρως τεκμηριωμένα έργα υπάρχουν  50 περίπου εικόνες των οποίων είναι αδύνατη η τεκμηρίωση με φωτογραφίες ή αρχειακά στοιχεία. Για τις εικόνες αυτές το Γραφείο Καταγραφής σε συνεργασία και με το Βυζαντινό Μουσείο ετοίμασε στοιχειοθέτηση και τεκμηρίωση της κυπριακής προέλευσης των εικόνων με βάση τεχνοτροπικά στοιχεία.

Η Κυπριακή Πολιτεία και οι Υπεύθυνοι στην Αρχιεπισκοπή και το Βυζαντινό Μουσείο είναι υπόχρεοι να συνεργάζονται στενά και να επαγρυπνούν εξετάζοντας έγκαιρα τις διάφορες πληροφορίες που τους δίδονται και προωθούν χωρίς χρονοτριβή τις δικαστικές μάχες που έπονται.

Όσον αφορά του Βυζαντινό Μουσείο του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ στο οποίο διαφυλάσσονται τα επαναπατριζόμενα έργα, φροντίζει (α) για τη σωστή συντήρηση και διατήρηση των υπαρχόντων θησαυρών σε συνεργασία με το Εργαστήριο Συντήρησης της Ιεράς Αρχιεπισκοπής, το Τμήμα Αρχαιοτήτων αλλά και με εργαστήρια συντήρησης του εξωτερικού. (β) Την Προβολή τους και συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των νεώτερων γενεών με εκπαιδευτικά προγράμματα που τροχιοδρομούνται σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού καθώς επίσης και με διαλέξεις, ξεναγήσεις, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές για το ευρύτερο κυπριακό κοινό όσο και για τους ξένους επισκέπτες του Μουσείου.

Το Μουσείο συνεργάζεται για την προβολή του θέματος των λεηλατημένων θησαυρών στα αντίστοιχα μουσεία του εξωτερικού μέσω Ημερίδων και Εκθέσεων σε συνεργασία με τόσο με το Τμήμα Αρχαιοτήτων της Κύπρου όσο και με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών και τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες της Δημοκρατίας και παρέχει πληροφορίες και υλικό σε ενδιαφερόμενους. Κύριος σκοπός του Μουσείου είναι να διαδραματίζει ρόλο άτυπου παρατηρητηρίου με σκοπό τον εντοπισμό λεηλατημένων θησαυρών στο εξωτερικό με σκοπό με σκοπό την καταγγελία τους και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης.....»